Veel gestelde vragen

Dankzij thanatopraxie ziet de overledene er natuurlijker uit. Bovendien voelt de overledene niet meer zo koud aan, omdat er geen koelinstallatie nodig is. Het lichaam neemt de temperatuur van de omgeving aan.

Niet alleen lijkvlekken die vaak na overlijden ontstaan bij de oren en de handen verdwijnen. Ook tekenen van een eventuele ziekte vervagen of verdwijnen zelfs. Deze voordelen helpen u de mooie herinneringen aan uw overleden dierbare te behouden.

Sinds 2010 mogen overledenen uiterlijk op de zesde werkdag na overlijden begraven of gecremeerd worden. Na thanatopraxie blijft de overledene gedurende deze periode mooier opgebaard. Zo hebben eventueel familieleden of vrienden die pas later aanwezig kunnen zijn ook de mogelijkheid om op een fijne manier afscheid te nemen.

Als gevolg van thanatopraxie wordt de ontbinding in het lichaam tijdelijk stilgelegd. Tien dagen na overlijden is de conserverende vloeistof uitgewerkt en wordt deze biologisch afgebroken. Er worden geen eiwitbruggen tussen de cellen meer gevormd. Ook de eiwitbruggen die direct na de thanatopraxie gevormd zijn, worden na 10 dagen instabiel en beginnen te verdwijnen. Het natuurlijke proces van ontbinding komt zo alsnog op gang, net zoals bij een lichaam dat niet gebalsemd is.

Een behandeling van voorbereiden tot gereed duurt veruit in de meeste situaties 2 a 2,5 uur. Soms doen we langer over de behandeling,  doordat we te maken krijgen met gevolgen van ziektes. U kunt hierbij denken aan bijvoorbeeld oedeem, open wonden en obductie.

De uitvaartonderneming kan u hierover informeren. Helaas is een vast bedrag niet te stellen. Gemiddeld doen wij 2,5 uur over een behandeling, echter kunnen we er ook langer over doen. Dit heeft te maken met de oorzaak van overlijden en daarmee het verloop van de behandeling. Voor een behandeling van 2,5 uur rekenen wij € 510,00.

Soms is er voor een thanatopraxie behandeling een extra overbrenging nodig. Daarnaast kan de uitvaartonderneming de prijs verhogen. Wij weten echter niet welke onderneming dat wel en welke dat niet doet, noch hoeveel de winstmarge van de onderneming is.

U kunt zich nog niet verzekeren voor thanatopraxie via een naturapolis. Wel is er naast een naturaverzekering ook een (klein) gedeelte depositverzekering, waarmee u bijvoorbeeld de thanatopraxie behandeling (deels) kunt vergoeden.

Thanatopraxie is voor elke overledene mogelijk, behalve bij een vinding waarbij ontbinding al in hoge mate zichtbaar is. Toch kunnen nabestaanden voor koeling kiezen, omdat:

• thanatopraxie is iets duurder;
• het toch een invasieve ingreep is en niet iedereen hiervan gediend is;
• de overledene voor een paar uurtjes uit huis moet.

Wanneer de voor- en nadelen van elke manier van opbaren goed besproken worden, kan de familie een keuze maken die voor hun het beste past.

Nee, u kunt de behandeling bij ons niet bijwonen. We willen ons volledig concentreren op de overledene en op de behandeling. We doen niets wat ongeoorloofd is, maar voor een familie voegt het bijwonen van de behandeling niets toe. De behandeling is een invasieve ingreep en het zien van deze ingreep is bij uw eigen familielid erg confronterend. Ook willen we juist dat familie een mooie opbaring herinnert en niet de behandeling zelf.

Een lichte balseming bij baby’s is afhankelijk van leeftijd en grootte. Lichte balseming kan worden toegepast bij baby’s die na de geboorte overleden zijn of bij stil geboren baby’s ouder dan ongeveer 26 weken zwangerschap.

Thanatopraxie is bedoeld om het lichaam van een overledene tijdelijk (tot tien dagen na overlijden) mooi te houden. Balseming heeft als doel een lichaam zo lang mogelijk te conserveren. Het principe van de behandeling is hetzelfde. Het grote verschil is de samenstelling van de gebruikte vloeistof. Bij thanatopraxie wordt een lage concentratie conserverend middel gebruikt, terwijl bij balsemen een hoge concentratie wordt gebruikt. Thanatopraxie wordt dan ook wel ‘licht balsemen’ genoemd.

Balsemen is in Nederland alleen toegestaan als

• het lichaam wordt overgebracht naar het buitenland (repatriëring);
• de overledene lid is van het Koningshuis;
• de overledene zijn of haar lichaam afstaat aan de wetenschap.

De termen thanatopraxie, lichte balseming en balseming worden vaak door elkaar gebruikt. Over het algemeen bedoelen we hetzelfde, namelijk thanatopraxie.

Vanwege allerlei factoren zoals doodsoorzaak, ziektebeeld en medicijngebruik, kan het resultaat van de behandeling anders uitvallen dan gewenst. Het gaat dan bijvoorbeeld om lichte verkleuringen in het gelaat en andere lichaamsdelen. Ook lichte indroging van het lichaam kan voorkomen. Ze komen niet veel voor, maar wij kunnen door de invloed van natuur niet in alle situaties 100% garantie geven.

Tijdens het vervoeren van de overledene en de opbaartijd dient het hoofd hoger te liggen dan de romp. Het helpt ongewenste veranderingen in het gelaat in grote mate voorkomen. Dit kunt u bereiken door van handdoeken rolletjes te maken en onder de schouders te leggen. Ook extra rolletjes onder het kussen, precies onder het hoofd, zorgen er voor dat het hoofd hoog en stabiel komt te liggen. Indien wij uw dierbare vervoeren en opbaren, dan zullen wij hiervoor zorgen.

Zorg er voor dat er geen direct zonlicht op de overledene schijnt, dit kan vervelende verkleuringen en versnelde uitdroging tot gevolg hebben.

Houd rekening met vliegen, deze zullen gewoon eitjes leggen als ze daar de kans toe krijgen.

Soms hebben nabestaanden het idee dat hun dierbare er “levensecht” uitziet na thanatopraxie. Helaas is dat geen juist beeld. De overledene komt niet tot leven. De vloeistoffen die wij gebruiken bevatten kleurstoffen, die er wel voor zorgen dat de overledene een natuurlijkere kleur krijgt.

Verder blijven overledenen na thanatopraxie toch vocht verliezen door verdamping via de huid. Dit betekent dat de huid langzaam vervalt. Dit gebeurt alleen vele malen langzamer dan tijdens opbaring zonder thanatopraxie.

Nee, controles tijdens de opbaring zijn na thanatopraxie niet nodig. Na thanatopraxie blijft het lichaam goed, omdat ontbinding gedurende de opbaring volledig stilligt. Uiteraard komen we direct wanneer de familie zorgen heeft. Soms gaat het puur om het contact met een overledenenverzorger en soms ontstaat er een uitdrogingsplekje – op de lippen bijvoorbeeld. In situaties als deze komen we graag langs om de familie gerust te stellen en om het uitgedroogde plekje met een beetje make-up te camoufleren.

Bij een koelplaat wordt naast het lichaam ook de koeling gecontroleerd: werkt deze nog zoals verwacht mag worden? Koelt de plaat het lichaam voldoende? Wordt de ontbinding voldoende geremd? Het is cruciaal dat de koelplaat gedurende de opbaring naar behoren werkt, waardoor een uitvaartverzorger of overledenenverzorger elke dag langs dient te komen.

Het beste moment om thanatopraxie te bespreken is bij het eerste contact moment tussen nabestaanden en de uitvaartonderneming. Steeds vaker heeft de familie zich zelf al in verdiept en benoemt thanatopraxie als manier van opbaren tijdens dit contact. Wanneer de familie geen weet heeft van het bestaan van deze manier van opbaren, is het aan de uitvaartondernemer om dit te bespreken.

Doe dit als uitvaartondernemer bij het eerste gesprek. Wanneer de overledene al verzorgd en gekleed is, dan is het vaak mentaal te laat voor nabestaanden om alsnog licht te balsemen. De overledene is immers helemaal verzorgd en moet dan weer uitgekleed, licht gebalsemd en aangekleed worden. Bespreek thanatopraxie dus meteen met de nabestaanden. Zo voorkom je teleurstellingen en wellicht traumatische ervaringen als de opbaring met koelen onvoldoende werkt.

Thanatopraxie is zoals wij het uitvoeren niet slecht voor het milieu. Wij gebruiken formaldehyde als werkzame stof, wat een natuurproduct is. Echter kan het ook fabrieksmatig geproduceerd worden en daardoor gebruikt worden in balsemvloeistoffen. Voor de thanatopraxie behandeling gebruiken wij een formaldehyde concentratie tussen de 0,3 en 0,5 procent.

Door begraven kan formaldehyde potentieel in de bodem komen. Echter wordt formaldehyde in de concentraties die wij gebruiken binnen 10 dagen biologisch afgebroken. Het duurt vele malen langer voordat het lichaam dusdanig ver is ontbonden, dat het lichaam opgaat in de bodem. Tegen de tijd dat dit gebeurt, is alle formaldehyde al lang en breed biologisch afgebroken. Er komt door begraven na thanatopraxie niets anders dan water en waterstofgas vrij in de bodem.

Bij een crematie blijft er door verbranding niets over van formaldehyde en wordt de lucht gefilterd door de oven.

Thanatopraxie is in Nederland sinds 2010 toegestaan. Er is geen wet- en regelgeving omtrent wie thanatopraxie mag toepassen. In theorie kan iedereen dus een behandeling uitvoeren. Echter is het zonder kennis in anatomie, fysiologie, pathologie en balsemvloeistoffen onmogelijk om kwalitatief thanatopraxie toe te passen. Vraag daarom bij uw uitvaartondernemer altijd naar een goed opgeleide thanatopracteur met veel ervaring.

Lees meer over onze thanatopracteur Rens de Peijper.

COVID-19 zorgt voor een enorme aanslag op het lichaam. Als iemand eraan is komen te overlijden, heeft het lichaam enorm geleden. We merken dit tijdens de thanatopraxie behandeling erg goed. In het begin van de pandemie hebben we moeten zoeken naar een goede behandeling, zodat de opbaring tot en met de uitvaart mooi blijft.

Inmiddels hebben we de juiste methoden en samenstellingen van
de vloeistoffen gevonden. We hebben wel de volle 2 – 2,5 uur nodig om een lichte balseming uit te voeren bij iemand die is overleden aan COVID-19.

Wij raden thanatopraxie na overlijden door corona ten zeerste aan. Doordat het lichaam zoveel te voorduren heeft gehad, verloopt een traditionele opbaring met koelplaat vaak niet zorgeloos tot aan de uitvaart. De koelplaat remt de ontbinding onvoldoende met alle gevolgen vandien.

Er is veel onzekerheid of de opbaring goed verloopt wanneer iemand is overleden door kanker, doordat chemotherapie problemen veroorzaakt na overlijden. Chemotherapie is de behandeling van kanker met celdodende of celdeling-remmende medicijnen: cytostatica. De cytostatica, die nog een tijd in het bloed aanwezig blijven, zorgen ervoor dat een lichaam snel achteruit gaat. Thanatopraxie neutraliseert de cytostatica, waardoor het lichaam er tot aan de uitvaart natuurlijker uitziet.

Wij beschikken over ruime kennis van het menselijk lichaam, alsmede kennis over de moderne cytostatica. Hierdoor kunnen wij door het toepassen van thanatopraxie een mooie en rustige opbaring verzorgen.

Thanatopraxie is goed mogelijk na een niet natuurlijk dood, zoals zelfdoding. Ook nadat er een gerechtelijke sectie door het Nederlands Forensisch Instituut heeft plaatsgevonden. We zijn dan wel langer dan 2 uur met de behandeling bezig. Na zelfdoding zullen we de overledene eerst licht balsemen. Vervolgens kunnen wij indien nodig reconstructie toepassen. Heel vaak is de overledene dan toonbaar en kunnen nabestaanden hun dierbare herkennen.

Ja, thanatopraxie kan ook na obductie worden toegepast. Na obductie is het adersysteem niet meer intact, waardoor wij de behandeling moeilijker kunnen uitvoeren. We zijn gemiddeld 1 tot 1,5 uur langer bezig ten opzichte van een thanatopraxie behandeling zonder obductie.

Echter raden wij thanatopraxie na obductie sterk aan, omdat een patholoog de organen heeft onderzocht en teruggelegd in de borst- en buikholte. Daardoor kunnen bacteriën zich makkelijker verspreiden door het lichaam en kan ontbinding sneller verlopen. Dit heeft grote gevolgen voor het verloop van de opbaring. Thanatopraxie legt ontbinding volledig stil, terwijl een opbaring met koelplaat ontbinding slechts afremt.

Ja, het toepassen van thanatopraxie is onafhankelijk van de huidskleur. Wij zullen de vloeistofsamenstelling op de huidskleur aanpassen, zodat de overledene zijn eigen teint terugkrijgt.

Bij veel natuurbegraafplaatsen is begraving na thanatopraxie geen probleem. Wij licht balsemen enkel met formaldehyde als werkzame stof. Onderzoek heeft aangetoond dat formaldehyde na 10 dagen biologisch wordt afgebroken en dat ontbinding van het lichaam vervolgens wordt hervat. Ook na thanatopraxie kan het lichaam dus opgaan in de natuur zonder het milieu te belasten.

Nee, wij voeren thanatopraxie thuis niet uit vanwege hygiene en veiligheid. Dit heeft als nadeel dat de overledene enkele uren uit huis zal zijn om de behandeling te ondergaan. Lees meer over waarom thanatopraxie thuis niet werkt.