7 Tips voor opbaren bij warm weer
Het mooie weer komt eraan, maar voor opbaren bij warm weer ziet het er niet zonnig uit. Warmte heeft namelijk een groot negatief impact op het conserveren van het lichaam van de overledene. Wij vinden het verschrikkelijk als de kist vroegtijdig gesloten moet worden. Daarom leggen wij in deze blog de invloed van temperatuur op het verloop van de opbaring uit. Ook geven wij 7 tips voor opbaren bij warm weer. Zo is een zorgeloze opbaring altijd mogelijk, ook bij erg warm weer.
Versnelde ontbinding door warmte
Het lichaam van de overledene ontbindt bij hoge temperaturen ontzettend snel. Dit komt doordat bacteriën en enzymen bij hoge temperaturen erg actief zijn. Dit resulteert niet alleen in onaangename geuren door gasvorming. Ook kan de overledene blauwe, gele en groene verkleuringen vertonen.
Als het lichaam te ver ontbindt, kan de overledene niet meer worden getoond. De uitvaartverzorger en nabestaanden dienen de kist dan vroegtijdig te sluiten. Zo krijgen nabestaanden geen mogelijkheid om op een fijne manier afscheid te nemen van hun dierbare. Dit heeft een moeilijke rouwverwerking als gevolg.
Ontbinding afremmen of stilleggen
Een overledene dient tot en met de uitvaart mooi en toonbaar te blijven. We moeten ontbinding daarom zo snel en goed mogelijk afremmen of zelfs tijdelijk stilleggen. Ontbinding afremmen kunnen we bereiken met behulp van koelen, terwijl thanatopraxie ontbinding tijdelijk volledig stillegt.
Wij zullen de effecten van beide manieren van opbaren bij warm weer bespreken. Echter gaan we eerst in op wat er gebeurt met het lichaam direct na overlijden.
Het lichaam neemt de temperatuur van de omgeving aan
De mens kan zijn of haar lichaamstemperatuur reguleren met behulp van stofwisselingsprocessen. Na overlijden stopt de stofwisseling en daardoor ook de regulatie. Het lichaam neemt vervolgens de omgevingstemperatuur aan. Dit proces heet algor mortis en wordt ook wel lijkkoude genoemd.
De gemiddelde kamertemperatuur ligt tussen de 19 en 22 graden, terwijl het lichaam tijdens leven 37 graden is. Dit betekent dat normaal gesproken het lichaam langzaam afkoelt door lijkkoude. Echter kan de kamertemperatuur op warme dagen zelfs hoger dan 30 graden Celsius worden. Zeker wanneer de ruimte waarin de overledene zich bevindt geen airco heeft. Het lichaam blijft bij hoge temperaturen van de omgeving te warm wanneer het niet actief gekoeld wordt. Bacteriën en enzymen hebben zo vrij spel om ontbinding van het lichaam te versnellen.
Opbaren bij warm weer door middel van koelen
Opbaren bij warm weer kunnen we onder andere bereiken met behulp van koelen. Verzorgers van overledenen kunnen actieve koeling snel realiseren door de overledene op een koelplaat te plaatsen. Dit kan zowel bij een thuis opbaring als bij een opbaring op een externe locatie. Ook kunnen verzorgers van overledenen het lichaam van de overledene afkoelen en conserveren in een centrale koeling. Deze zijn veelal aanwezig in ziekenhuizen, mortuaria en uitvaartcentra.
Afkoelen van het lichaam versnellen
Hoe snel het lichaam afkoelt, is onder andere afhankelijk van
- de omgevingstemperatuur;
- kleding en dekens;
- ziektes;
- het postuur.
Met onderstaande tips kunt u het afkoelen van de overledene versnellen.
Plaats de overledene 24 uur in een centrale koeling
Een koelplaat koelt de overledene slechts vanaf één kant. Daardoor kan het een tijd duren voordat het lichaam van de overledene volledig koel is. Om het afkoelen van de overledene te versnellen raden wij bij warm weer aan om de overledene eerst 24 uur te koelen in een centrale koeling. Vervolgens kan de overledene overgeplaatst worden op een koelplaat. Zo hoeft de koelplaat enkel de overledene koel te houden, maar niet eerst af te koelen naar de gewenste temperatuur.
Over het algemeen geldt: hoe sneller de overledene wordt gekoeld, hoe sneller ontbinding wordt geremd. Voor de nabestaanden kan het moeilijk zijn dat hun dierbare eerst 24 uur uit huis is. Echter vergroot deze handeling de kans dat de opbaring zorgeloos verloopt.
Houd de omgeving koel
De koelplaat werkt beter wanneer de ruimte waarin de koelplaat zich bevindt ook koel is. Is dit niet het geval, dan koelt de koelplaat het lichaam van de overledene wel af, maar warmt de omgeving het lichaam ook weer op. De koelplaat wordt dan tegengewerkt, waardoor ontbinding niet goed wordt geremd.
Als het niet anders kan, kan de omgeving worden afgekoeld met een airco. Laat deze niet onnodig lang aanstaan, de verplaatsing van lucht droogt de huid van de overledene namelijk uit. Houd daarnaast de ramen dicht, doe indien aanwezig de rolluiken omlaag en rol de zonneweringen uit.
Verwijder isolerende materialen
Is de overledene in bed overleden? Haal dan zo snel mogelijk de dekens weg. Dekens hebben een isolerende werking en zorgen daardoor ervoor dat het lichaam minder snel afkoelt. Heeft de overledene warme kleding aan? Ook dit werkt isolerend. Ontdoe de overledene daarom zo veel mogelijk van kleding. Zorg er wel voor dat de overledene niet ontbloot op de koelplaat ligt, omdat anders de huid aan de plaat kan vriezen. U kunt wel een dun laken over de overledene leggen om zo vliegen te weren.
Informeer uitvaartverzorgers over ziektes
Naast de temperatuur van de omgeving zijn ziektes een van de grootste boosdoeners tijdens de opbaring. Niet alleen kunnen ziektes zorgen voor een verhoogde lichaamstemperatuur na overlijden. Ook is het lichaam vaak al verzwakt, waardoor ontbinding nog sneller plaats kan vinden. Door uw uitvaartondernemer te informeren over ziektes, kan hij of zij u van het beste advies voorzien. Zo kan de uitvaartondernemer u bijvoorbeeld informeren over thanatopraxie als manier van opbaren in plaats van koelen.
Informeer uitvaartverzorgers over het postuur
Op het postuur van de overledene hebben wij zelf geen invloed. Wel horen uitvaartverzorgers graag van tevoren wat voor een postuur de overledene heeft. Met deze informatie kunnen zij namelijk een passend advies geven betreft de manier van opbaren. Heeft de overledene een fors postuur? Dan raden wij een opbaring met koelplaat bij warm weer af. In plaats daarvan adviseren wij het gebruik van een centrale koeling of een opbaring na thanatopraxie.
Kies een geschikte locatie voor opbaren bij warm weer
Kiest u voor opbaren met koeling? Denk dan goed na over een geschikte locatie.
Heeft u thuis geen mogelijkheid om de ruimte te koelen? Overweeg dan een opbaring in een rouwcentrum. De overledene kan hier effectief gekoeld worden in een centrale koeling. Wanneer nabestaanden op bezoek komen, wordt de overledene in een rouwkamer geplaats. Zo wordt de tijd dat de overledene in een warme ruimte is en daarmee ontbindt zeer sterk beperkt.
Kunt u de ruimtes thuis goed koel houden? Dan is thuis opbaren bij warm weer met koeling mogelijk. De koelplaat houdt het lichaam van de overledene koel en remt zo ontbinding. Wilt u de overledene thuis opbaren, maar kunt u de ruimtes thuis niet koel houden? Overweeg dan thanatopraxie als manier van opbaren.
Opbaren bij warm weer na thanatopraxie
In sommige situaties is het koelen van de overledene geen geschikte manier van opbaren. Denk hierbij aan een opbaring
- in een warme ruimte;
- na overlijden door (ernstige) ziektes, zoals kanker of corona;
- van een overledene waarbij ontbinding al in een gevorderd stadium is;
- die lang duurt, bijvoorbeeld omdat nabestaanden vanuit het buitenland moeten komen;
- van een overledene met een fors postuur.
Met name in deze situaties biedt opbaren na thanatopraxie een perfecte uitkomst.
Thanatopraxie legt ontbinding tijdelijk stil
Thanatopraxie, ook wel licht balsemen genoemd, is een relatief nieuwe manier van opbaren. Tijdens een lichte balseming vervangt een gediplomeerd thanatopracteur lichaamseigen vloeistoffen van de overledene met een conserverende vloeistof. Deze vloeistof inactiveert of doodt alle enzymen en bacteriën in het lichaam. Als gevolg ligt ontbinding tijdelijk volledig stil en wordt het lichaam geconserveerd.
Warm weer heeft geen invloed op ontbinding na thanatopraxie
Omdat na thanatopraxie ontbinding tijdelijk volledig stilligt, hebben hoge temperaturen geen invloed op het verloop van de opbaring. In tegenstelling tot opbaren met koelen, hoeft de overledene na thanatopraxie niet gekoeld te worden. Koelen remt namelijk de activiteit van bacteriën en enzymen. Echter hebben deze na thanatopraxie helemaal geen activiteit meer. De activiteit hoeft dan ook niet verder afgeremd te worden middels koelen. Ook hoeft de ruimte waarin de overledene ligt na een lichte balseming niet gekoeld te zijn.
Een zorgeloze opbaring na thanatopraxie
Thanatopraxie is zeer geschikt voor een zorgeloze opbaring bij warm weer. Zowel voor een thuis opbaring zonder airco als op een externe locatie. Vraag altijd bij uw uitvaartondernemer naar een gediplomeerd thanatopracteur.
Alle tips op een rij
Bij een opbaring met warm weer is het extra belangrijk dat ontbinding zo snel mogelijk wordt bestreden. Terwijl koelen ontbinding afremt, legt thanatopraxie ontbinding tot en met de uitvaart volledig stil. Graag zetten wij alle tips op een rij, zodat ook bij warm weer een zorgeloze opbaring gerealiseerd kan worden:
- Plaats bij erg warm weer de overledene 24 uur in een centrale koeling, zodat het lichaam aan alle kanten snel afkoelt;
- Houd de omgeving koel bij een opbaring met koelplaat, zodat de koelplaat effectief kan werken;
- Verwijder zo veel mogelijk isolerende materialen zoals dekens en kleding, zodat het lichaam van de overledene gemakkelijk warmte kwijt kan;
- Informeer uw uitvaartverzorger bij overlijden aan ziekte. Veel opbaringen met koelen verlopen namelijk na overlijden aan ziekte niet zorgeloos. Wij raden juist dan thanatopraxie aan;
- Informeer uw uitvaartverzorger over het postuur van de overledene. Zo kunnen zij het juiste advies gegeven over de manier van opbaren;
- Kies een geschikte, koele locatie voor de opbaring met koelplaat. Na thanatopraxie is elke locatie geschikt, ongeacht de temperatuur of het postuur;
- Informeer bij uw uitvaartondernemer over thanatopraxie. Licht balsemen maakt een zorgeloze opbaring altijd mogelijk.
Heeft u na het lezen van dit artikel nog vragen? Bel dan geheel vrijblijvend onze gratis informatielijn: 06 27 88 57 48.